ALLES OVER DE FRANSE WIJNSTREEK
Bordeaux
De Bordeaux is al eeuwenlang één van de grootste en beroemdste wijnbouwgebieden ter wereld en kreeg door Napoleon zelfs een officiële classificatie. Deze zuidwestelijke Franse wijnregio produceert de meest exclusieve wijnen ter wereld, waaronder de zeer prijzige Château Pétrus. Wijnen van goede jaargangen kunnen tientallen jaren worden bewaard. De regio telt een groot aantal beroemde wijnhuizen, waaronder Château Mouton-Rothschild, Château Latour en Château Margaux. Behalve exclusieve wijnen, die helaas niet voor iedereen zijn weggelegd, komen er uit de regio ook zeer betaalbare kwaliteitswijnen. Meer dan 90% van de wijnen uit de Bordeaux zijn rood. De overige 10% omvat witte wijnen, rosés, en mousserende crémants.
Geschiedenis
De eerste wijngaarden in de Bordeaux werden ongeveer 2.000 jaar geleden aangelegd door de oude Romeinen. Er is niet veel bekend over de wijnbouw in de Bordeaux in de periode na de val van het Romeinse Rijk (in 476 na Chr.). In de 11e en 12e eeuw maakte de regio in economisch en sociaal opzicht een enorme ontwikkeling door. De handel bloeide op en er ontstond een groep van welgestelde burgers en aristocraten. Daardoor groeide de vraag naar goede wijnen en werd het wijnbouwareaal uitgebreid. Rond 1200 werden er al druiven verbouwd in Blaye en Bourg (aan de rechteroever van de rivier de Gironde) en de vallei van Garonne en Graves (ten zuiden van de havenstad Bordeaux, langs de rivier de Garonne).
Claret
In de Middeleeuwen waren veel Bordeaux-wijnen een blend van rode en witte wijn. De Fransen noemden deze donkerroze wijn clairet. De Engelsen, die van de 12e tot de 15e eeuw aan de macht waren in het gebied, verbasterden dat tot claret. Het woord claret wordt in Engelstalige gebieden nog steeds veel gebruikt om rode wijn uit de Bordeaux mee aan te duiden. Tijdens de heerschappij van de Engelsen groeide Bordeaux uit tot een welvarende regio, met als kloppend hart de havenstad Bordeaux. Vanuit daar werden veel wijnen verscheept naar het buitenland.
Schimmel en druifluis
In 1453 kwam deze wijnstreek weer in Franse handen. De streek bleef echter veel wijnen exporteren naar Engeland. In de eeuwen daarna werd de handel met Nederlandse koopvaarders ook steeds belangrijker. De Nederlanders consumeerden een klein gedeelte van de ingekochte wijnen zelf. De rest verscheepten ze naar Noord-Europese landen. Zij waren ook degenen die halverwege de 17e eeuw de Médoc drooglegden, toen nog een moerassig gebied. De belangrijkste wijngoederen van de Médoc werden in diezelfde periode aangelegd, waaronder Château Lafite en Château Latour. Tot de eerste helft van de 19e eeuw floreerde de wijnbouw in Bordeaux. Maar in de decennia daarna werd de streek getroffen door verschillende schimmelinfecties, die veel van de druivenstokken aantastten. De grootste tegenslag vond plaats rond 1875, toen bijna alle wijngaarden werden verwoest door de druifluis. Ook na de Eerste Wereldoorlog had de streek het moeilijk. De Russische markt was weggevallen, de Zuid-Amerikaanse markt was kleiner geworden en de Amerikaanse markt was gesloten gedurende de Drooglegging (1919-1933). Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden veel Châteaus bezet door de Duitsers.
Inzetten van helikopters
Vanaf de jaren ’50 van de vorige eeuw krabbelde de wijnbouw in Bordeaux echter weer uit het dal. Verschillende Châteaus kregen bekendheid in het buitenland en maakten genoeg omzet om te investeren in moderne technieken en aanplant van nieuwe wijngaarden. In de jaren ’80 en ’90 kende het gebied een aantal zeer goede oogstjaren, waardoor het verschillende wijnhuizen financieel weer voor de wind ging. Tegenwoordig doen sommige wijnhuizen zulke goede zaken, dat ze het zich zelfs kunnen permitteren om helikopters in te huren in koude of natte periodes. De helikopters verjagen de koude lucht waardoor de druiven niet bevriezen en drogen de druiven als het veel geregend heeft.
Klimaat
De 124.000 hectare aan wijngaarden die de Bordeaux bezit, strekken zich uit over het gebied rondom de rivier de Gironde, Dordogne en Garonne. De wijngaarden zijn redelijk vlak en liggen vaak niet meer dan een paar meter boven de zeespiegel. Normaal gesproken wordt het gebied verdeeld in de linker- en rechteroever, met Médoc en Graves aan de westzijde van de Gironde en St-Émillion en Pomer-ol aan de oostzijde. Het uitgestrekte gebied tussen de rivieren de Dordogne en Garonne heet Entre-Deux-Mers (‘tussen 2 zeeën’). Het klimaat is gematigd en vochtig, met veel invloed van zee en de warme Golfstroom. De winters zijn mild en in de lente valt er genoeg neerslag. De zomers zijn warm, met een enkele onweersbui. In juni, wanneer de druiven beginnen te bloeien, kan het weer soms onvoorspelbaar zijn. Maar over het algemeen zijn de omstandigheden in de Bordeaux ideaal voor de productie van milde, subtiele wijnen.
Druivenrassen
In de Bordeaux groeien diverse druivenrassen. De meest beroemde druif van Bordeaux is de blauwe cabernet sauvignon. Met 40% van de aanplant is de merlot echter de meest aangeplante druif. Ook de cabernet franc (in de Bordeaux bouchet genaamd) staat veel aangeplant. Verder wordt er een beetje petit verdot, malbec en carmenère verbouwd. Voor zoete en droge witte wijnen worden sémillon, muscadelle en sauvignon blanc gebruikt. Van enkel Sauvignon blanc worden ook droge witte wijnen gemaakt. De witte muscadelle geeft geurige zoete wijnen. De rode Bordeaux’ zijn altijd een blend van verschillende druivenrassen.
Van aan de steel tot in de wijn
In de Bordeaux worden de druiven na de pluk ontdaan van hun steeltjes. In de steeltjes zit namelijk de meeste tannine, die een bittere smaak aan de wijn geeft. Daarna worden de druiven geperst en 5 tot 10 dagen opgeslagen in grote kuipen om te gisten. Deze kuipen, cuves genaamd, kunnen van cement, roestvrijstaal of hout zijn. Chaptalisatie komt vaak voor. Er wordt dan suiker aan het versgeperste sap toegevoegd, dat tijdens de gisting in alcohol omgezet wordt. Hierdoor krijgt de uiteindelijke wijn een hoger alcoholgehalte.
Na de gisting wordt de jonge wijn in grote vaten gepompt. Deze vaten worden opgestapeld in een grote opslagruimte die in de Bordeaux chai wordt genoemd. Daarin ondergaat de wijn een tweede, malolactische gisting. Vervolgens wordt de wijn overgebracht in barriques. Dit zijn typische Bordeaux-vaten die meestal worden gemaakt van Frans Limousin eiken. Het eerste jaar worden de wijnen om de 3 maanden in een nieuw barrique overgegoten. Ook wordt de wijn geklaard met eiwit. Tijdens dit klaren hechten de ongewenste deeltjes die in de wijn zweven zich aan het eiwit.
Tijdens het eerste jaar vindt tevens de assemblage plaats. Daarbij wordt besloten welke wijnen (van verschillende druivenrassen) na het rijpen met elkaar geblend zullen worden, om zo uiteindelijk de beste wijnen te verkrijgen. Na een jaar worden de vaten met wijn overgebracht naar een andere opslagruimte (een andere chai), waar de wijn opgeslagen blijft totdat deze klaar is voor botteling. Het bottelen zelf gebeurt meestal vroeg in de zomer.
Grand Cru Classificatie van 1855
De Grand Cru Classificatie werd opgesteld door wijnhandelaren op verzoek van Napoleon. Het is de officiële classificatie van rode- en dessert wijnen uit Bordeaux. Keizer Napoleon maakte deze classificatie op de Wereldtentoonstelling in 1855 bekend. Aan de hele wereld mocht worden getoond wat de allerbeste Bordeaux wijnen zijn. Sinds die tijd loopt de classificatie in vijf verschillende groepen van premier cru tot cinquième cru. Met als basis: hoe duurder de wijn, hoe beter. Deze classificatie is onveranderlijk. Slechts één Château is ooit in de classificatie gestegen: Château Mouton Rothschild promoveerde van de tweede naar de eerste klasse in 1973. De Grand Cru telt één wijn uit de Graves en maar liefst 60 wijnen uit de Médoc. Ook is een aantal Sauternes opgenomen.
Linkeroever: Médoc en Haut-Médoc
Een Grand Cru van de linkeroever: Château Lynch-Moussas
Dit is een Grand Cru uit het cinquième cru van de Grand Cru classificatie. Een topwijn uit Pauillac om nog lang te bewaren, maar die nu ook al fantastisch smaakt als je deze wijn decanteert. Verwacht van deze wijn een lange afdronk en de perfecte combinatie met wild.
Rechteroever: Saint Emilion
Ook vanaf de rechteroever in de Dordogne komt een Grand Cru Classificatie, namelijk uit het gebied Saint Emillion. Dit gebied staat bekend om haar wijnen die voornamelijk uit merlot bestaan, veelal aangevuld met cabernet franc. Het is geen verrassing dat het klimaat van Saint Emillion de perfecte omstandigheid is om merlot te laten groeien. Met het warmere klimaat en de nattere kalk-klei ondergrond gedijt het druivenras goed: merlot houdt namelijk van natte 'voeten'! De merlot wordt in dit gebied vaak geblend met de cabernet franc. Met succes! Saint Emillion zorgt voor tien Premier Cru's en maar liefst 64 Grand Cru Classé's.
De verhalen uit Frankrijk zijn eindeloos
Frankrijk is een van de bekendste wijnlanden van de wereld. Daarom zijn de verhalen uit Frankrijk eindeloos. Gelukkig heeft Frankrijk veel meer wijnstreken met mooie verhalen waar jij van kunt genieten! Lees meer over het wijnland Frankrijk en streken zoals de Beaujolais of de Bourgogne. Lees ook onderstaande artikelen voor nog meer wijninspiratie.
